مديريت مصرف برق در بخش تجاري

عملكرد و فروش انرژي در سال 1382 نشان مي دهد كه مراكزتجاري قريب 7 درصد از كل انرژي مصرفي را به خود اختصاص داده اند كه اين انرژي در وسايل برقي آنها از جمله لوازم روشنائي ، تجهيزات سرمايشي و گرمايشي ، يخچالها و فريزرها مصرف شده است

ساعات اوج مصرف چگونه بوجود مي آيد

در ايران در ساعات اوليه شب ، وسايل روشنائي و برخي ازلوازم الكتريكي ديگر به مدار وصل ميشوند . چون مجموع بار اين گونه مصارف بيش از بار مصرف كنندگاني مانند صنايع يك نوبته ، ادارات و ... است كه از مدار خارج شده اند ، لذا بار مصرفي در اين ساعات به حداكثر مقدار خود مي رسد و به آن ساعات اوج مصرف مي گويند . معمولا اين ساعات همواره در مدت 4 ساعت اوليه شب از حوالي غروب ، اتفاق مي افتد و بخش تجاري در ايجاد اين قله بار موثر است .

مديريت مصرف برق سعي در كاهش اين قله بار و تعديل آن دارد كه در مواردي با رهنمودهاي فرهنگي و ايجاد تغييرات ساده در چگونگي مصرف قابل اجرا است . برخي از توصيه ها در شاخه هاي عمده مصارف تجاري به شرح زير ارائه مي گردد

جهت استفاده مناسب و معقول از وسايل و تجهيزات برقي ، خوب است با مصرف برق آنها آشنا شويم

يك كيلوات ساعت معادل است با :

روشنايي در بخش تجاري

• در رنگ آميزي ديوارها و سقف از رنگ روشن استفاده شود تا ميزان بازتاب نور افزايش يابد.
• گرد و خاك موجود در محيط از ميزان بهره نوري لامپها مي كاهد ، تميز كردن منظم لامپها سبب مي گردد تا نوردهي بهتري داشته باشند .
• درصورت امكان ، استفاده ازلامپهاي فلورسنت (مهتابي)به ويژه درراهرو و زيرزمين دراولويت قرار گيرد.
• يك لامپ رشته اي 100 وات بطور معمول حدود دو برابر يك لامپ فلورسنت بلند ( مهتابي) ، برق مصرف مي كند ، درحاليكه 50 درصد كمتر از آن نور دارد . از اينرو استفاده از لامپهاي فلورسنت يا تركيب آن با لامپهاي رشته اي به كاهش هزينه برق شما نيز كمك مي كند.
• در ساعات اوج مصرف ، خاموش كردن لامپهاي اضافي باعث مي شود كه كليه مشتركين از برق مطمئن برخوردار گردند.
• دقت شود هيچ فضائي بيهوده روشن نماند . همچنين سعي شود از روشنائي تجملي بيش از حد ، پرهيز گردد.
• چون بيش از 90 درصد برق مصرفي در لامپهاي رشته اي به گرما تبديل مي شود ، استفاده از اين لامپها در تابستان باعث افزايش دماي محيط شده و نياز به سيستم خنك كننده را افزايش مي دهد.
• مصرف برق لامپ رشته اي 100 وات 5 برابر لامپ كم مصرف مي باشد و باعث افزايش هزينه مي شود .
• درمحل هايي از محيط كار كه نور بيشتري مورد نياز است ، به جاي افزايش لامپها در محيط ، ازچراغهاي موضعي و روميزي استفاده گردد .

استفاده از لوازم گرمايشي و سرمايشي در بخش تجاري

• درمحل هايي از محيط كار كه نور بيشتري مورد نياز است ، به جاي افزايش لامپها در محيط ، ازچراغهاي موضعي و روميزي استفاده گردد .
• درصورتيكه هواي محيط در زمستان بيش از اندازه مورد نياز گرم شده بود ، به جاي باز كردن در و پنجره ها بهتر است وسايل گرم كننده را خاموش نماييد .
• غير اقتصادي ترين وسيله براي گرم كردن محيط ، بخاري برقي و جهت تهيه آب گرم ، آبگرمكن برقي است كه لازم است از استفاده آنها اجتناب گردد .
• در تابستان ، دماي مناسب محيط كار يا زندگي درحدود 26 درجه سانتي گراد است . با استفاده از ترموستات ، دماي محيط را در اين حدود كنترل كرده و از كاستن بيش از حد آن جلوگيري نماييد.
• براي خنك كردن محيط ، ميزان نياز خود را ارزيابي نموده و به مقتضاي درجه حرارت و شرايط محيط از يكي از وسايل خنك كننده نظير پنكه ، كولر آبي يا كولر گازي با ظرفيت مناسب استفاده گردد.
• در اطراف پنجره ها از سايبان استفاده گردد تا درفصل تابستان از تابش مستقيم اشعه خورشيد به داخل ساختمان جلوگيري شود.
• كولرها را درفصل تابستان بطور منظم سرويس كنيد. درهنگام نصب كولر ها دقت شود كه عايق بندي كانالها رعايت شده ، درزهاي اطراف آنها مسدود شوند و بر روي سقف كولر سايبان نصب گردد.

رهنمودهاي كلي

• شايسته است نسبت به ميزان مصرف برق حساس باشيم و ميزان مصرف را از روي كنتور و ارقام موجود در قبض برق كنترل كنيم ، و براي صرفه جويي در هزينه ها در جهت كاهش تدريجي مصرف برق بكوشيم .
• همكاران خود را آگاه سازيم ، كه در مصرف برق ميزان اعتدال را رعايت كنند.
• هنگام خريد وسايل ، تجهيزات و دستگاههاي برقي ، ميزان نياز خود را در نظر بگيريم و از خريدن تجهيزات و دستگاههاي بزرگ و پرمصرف بپرهيزيم .
• هنگام خريد وسايل برقي ، توجه به ميزان مصرف برق آنها ، عملي منطقي و معقول است .
  تجهيزاتي را انتخاب كنيم كه برق كمتري مصرف مي كنند درحاليكه بازده زيادي دارند.
• شايسته است با نورپردازي مناسب از مصرف برق به منظور زيبا سازي فضاي كار يا ويترين فروشگاه و مانند آن درحد معقول استفاده شود .
• تاسيسات ساختمـان و محلهـاي كـار را هرچند وقت يكبـار بوسيله اشخاص كار دان مورد رسيدگي قرار دهيم و از سالم بودن عايق ها و عايق بنديها ، همچنين از كاركرد درست پمپ ها ، رله ها ، مشعلها و اجزا ء ديگر مطمئن شويم .
• تا حد امكان از بكار بردن وسايل برقي پرمصرف مانند اتو ، ماشين لباسشويي و لامپهاي پرمصرف در ساعت هـاي اوج مصرف خودداري نمائيم . استفاده از لامپهاي كم مصرف در ويترين مغازه ها ، بوتيك ها ، هتل ها و رستوران ها بسيار اقتصادي مي باشد .

بهينه سازي مصرف انرژي در محيط كار

• لوله ‎هاي آب گرم را در مسيرهايي كه امكان اتلاف گرما وجود دارد ، عايق ‎كاري كنيد.
• هنگامي كه درجه حرارت بيرون ساختمان از دماي داخل كمتر است، با باز كردن پنجره ‎ها به تهوية طبيعي ساختمان كمك كنيد.
• در روزهاي خيلي گرم، با بستن در و پنجره ‎ها و كشيدن پرده ‎ها از ورود حرارت و گرماي بيشتر به داخل ساختمان جلوگيري كنيد.
• سيستم ‎هاي سرمايش خود را به طور منظم تميز كرده و به ويژه گرد و خاك روي كويل ‎ها و فن ‎ها را پاك كنيد.
• تنها آن قسمت از ساختمان را سرد كنيد كه احتياج داريد.
• هنگام ترك ساختمان در طول روز، سيستم سرمايش را خاموش كنيد.
• كولر و ساير اجزاء سيستم سرمايش را حتي ‎الامكان از معرض تابش مستقيم نور خورشيد دور نگهداريد. اين كار را مي ‎توان با اختصاص مكاني مناسب براي نصب اين تجهيزات يا استفاده از سايه بان انجام داد.
• مسيرهاي عبور هواي سيستم سرمايش را در كانال ‎ها و دريچه ‎هاي ورودي و خروجي به طور مرتب تميز كرده و از عدم وجود موانع در اين مسيرها اطمينان حاصل نماييد.
• با عايق ‎كاري مناسب ديوارها و سقف، از اتلاف انرژي سرمايي ساختمان جلوگيري كنيد.
• كانال ‎هاي سيستم تهويه مطبوع را نشتي ‎گيري كرده و آنها را در مسيرهاي گرم و تهويه نشده عايق ‎كاري كنيد.
• از فن (پنكه) هاي سقفي براي گردش آرام هوا (توليد نسيم مصنوعي) استفاده كنيد. اين كار باعث مي ‎شود تا احساس خنكي ‎اي كه در هواي راكد در 25 درجه سانتيگراد به شما دست مي ‎دهد، در اين حالت در 28 درجة سانتيگراد اتفاق بيافتد. به اين ترتيب مصرف انرژي براي سرمايش ساختمان كمتر مي ‎شود.
• در آشپزخانه و حمام از فن ‎هاي تهويه براي تخلية هواي گرم و دم كرده به بيرون ساختمان استفاده كنيد.
• اگر فقط به گرمايش يك اتاق احتياج داريد، به جاي استفاده از سيستم گرمايش مركزي از سيستم ‎هاي گرمايش محلي و كوچك (قابل حمل و نقل) استفاده كنيد.
• از بسته بودن در و پنجره ‎ها در هنگام استفاده از وسايل گرمايش مطمئن شويد.
• در روزهاي ابري، با كشيدن پرده ‎ها ( كه در واقع يك لاية عايق در مقابل پنجره محسوب مي ‎شود) از هدر رفتن انرژي گرمايي جلوگيري كنيد.
• در روزهاي آفتابي، براي استفاده از انرژي گرمايي و نور خورشيد، پردة پنجره ‎ها را كنار بزنيد.
• براي توزيع بهتر انرژي گرمايي كه به علت سبكي هواي گرم در زير سقف انباشته مي ‎شود، از فن (پنكه) هاي سقفي استفاده كنيد.
• تنظيم ترموستات روي درجات بالاتر باعث سريع ‎تر گرم شدن اتاق ‎ها نمي ‎شود و چنانچه ترموستات روي همين درجة تنظيم باقي بماند، سبب اتلاف انرژي خواهد شد.
• مقدار مصرف انرژي يك ساختمان مسكوني متوسط در طول سال به اندازه ‎اي است كه حدود دو برابر يك خودروي معمولي گازهاي گلخانه ‎اي توليد مي ‎كند. توجه به اين امر در مورد ساختمان ‎هاي اداري / تجاري كه به لحاظ عمومي بودن مالكيت آنها معمولاً تحت كنترل و نظارت دقيقي قرار نمي ‎گيرند، حائز اهميت بسياري است.
• براي آنكه قادر باشيد كارايي انرژي مصرفي سازمان اداري/ تجاري خود را بهبود بخشيد، ابتدا بايد بدانيد كه در چه وضعيتي از نظر مصرف انرژي قرار داريد. به اين منظور ساده ‎ترين راه آن است كه صورت حساب انواع انرژي ‎هاي مصرفي شامل آب، گاز، سوخت و برق را در طول يك سال جمع ‎آوري كنيد. واحد تمام حامل ‎هاي انرژي را به كيلووات ساعت “Kwh ” تبديل كرده و با هم جمع كنيد. مقدار بدست آمده (مصرف سالانة انرژي) را بر مقدار زيربناي ساختمان تحت اختيار خود تقسيم كنيد تا مقدار انرژي مصرفي بر هر متر مربع از ساختمان بدست آيد (Kwh/m 2) .
• در صورتي كه انرژي مصرفي ساختمان اداري / تجاري شما كمتر از Kwh/m 2 100 مي ‎باشد، در وضعيت بسيار خوبي از لحاظ كارايي انرژي قرار داريد. تلاش كنيد كه اين وضعيت را حفظ نماييد.
• اگر مصرف انرژي Kwh/m 2 300 - 200 است، ساختمان شما از نظر كارايي انرژي با مشكلاتي روبروست و اتلاف انرژي در آن وجود دارد. مصارف انرژي ساختمان را مورد بازنگري قرار داده و راهكارهاي جلوگيري از تلفات انرژي را در آن بيابيد.
• امكان كاشت درختان هميشه سبز (مانند كاج و سرو) را در ضلع شمالي ساختمان اداري / تجاري خود بررسي كنيد. درختان كاشته شده در ضلع شمالي جلوي بادهاي زمستاني را مي ‎گيرند و از اين طريق ضمن كمك به كاهش تلفات حرارتي ساختمان، از نفوذ هواي سرد به داخل ساختمان نيز تا حدودي جلوگيري مي ‎كنند. اين موضوع در مورد مناطق نيمكرة شمالي زمين (مانند ايران ) صادق است.
• چنانچه محدود به استفاده از لامپ ‎هاي رشته ‎اي هستيد، سعي كنيد روشنايي مورد نياز خود را به جاي استفاده از چند لامپ رشته ‎اي كوچك، با يك لامپ رشته ‎اي بزرگتر تأمين نماييد. به طور كلي بازدة لامپ ‎ها و از جمله لامپهاي رشته ‎اي با افزايش توان (وات) آنها افزايش مي ‎يابد. به عنوان مثال روشنايي ايجاد شده توسط يك لامپ 100 وات رشته ‎اي معادل روشنايي 2 لامپ 60 وات يا 4 لامپ 40 وات است، اما مقدار مصرف برق آن كمتر است.
• به جاي استفاده از لامپهاي رشته ‎اي معمولي، حتي ‎الامكان از لامپ ‎هاي فلورسنت و لامپ ‎هاي كم ‎مصرف (فلورسنت فشرده) استفاده كنيد. بهرة روشنايي(مقدار روشنايي به ازاي انرژي مصرفي يا به عبارتي لومن بروات) لامپ ‎هاي فلورسنت و كم ‎مصرف، تا 5 برابر لامپهاي رشته ‎اي معمولي بوده و طول عمر اين لامپ ‎ها نيز به ترتيب حدود 4 تا 8 برابر بيشتر از لامپ ‎هاي رشته ‎اي است.
• براي تأمين روشنايي در طول روز حتي ‎الامكان از نور طبيعي استفاده كنيد.
• مقدار روشنايي محيط را متناسب با دقت مورد نياز كارهايتان انتخاب كنيد.
• براي انجام كارهايي مانند مطالعه، به جاي روشن كردن كل محيط، از روشنايي موضعي چراغ مطالعه، آباژور و ... استفاده كنيد.
• كامپيوتر، پرينتر، اسكنر، دستگاه كپي و ساير وسايل اداري خود را تنها هنگامي روشن كنيد كه به آن نياز داريد. كاركنان معمولاً بر حسب عادت، اين وسايل را بدون آنكه ضرورتي داشته باشد، در شروع روز كاري خود روشن مي ‎كنند.
• از خاموش بودن وسايل كاري خود به خصوص دستگاه كپي، كامپيوتر و پرينتر پيش از ترك محل كار اطمينان يابيد.
• چنانچه به مدت طولاني از وسايل اداري، مانند : دستگاه كپي ، كامپيوتر و ... استفاده نمي ‎كنيد، آنها را خاموش نماييد و درصورتي كه در فواصل زماني كوتاه ‎تري استفادة متناوب از وسايل اداري اجتناب ‎ناپذير است، حالت ” خواب “ (Sleep / Quiet ) اين وسايل را فعال كنيد. اين كار باعث مي ‎شود تا وسايلي مانند دستگاه كپي، كامپيوتر و ... پس از يك مدت كوتاه بي ‎كاري در حالت خاموشي موقت قرار گيرند. در اين حالت، مصرف انرژي الكتريكي بسيار كمتر مي ‎شود، ضمن آنكه دستگاه ‎ها نيز به طور كامل خاموش نمي ‎شوند. به عنوان مثال مصرف انرژي يك كامپيوتر در اين حالت 70 درصد كمتر از حالت فعال خواهد بود. به ياد داشته باشيد كه حالت ” محافظ صفحه نمايش“ (Screen Saver ) نقشي در صرفه ‎جويي مصرف انرژي كامپيوتر ندارد.
• در صورت امكان به جاي استفاده از كامپيوترهاي روميزي (Desktop ) از كامپيوترهاي كيفي (Laptop ) استفاده كنيد. كامپيوترهاي كيفي تنها در حدود 10 درصد كامپيوترهاي روميزي انرژي مصرف مي ‎كنند. به علاوه به دليل نداشتن فن منبع تغذيه، سرو صداي كمتري داشته و جاي كمتر نيز اشغال مي ‎كنند.
• براي انجام بسياري از كارهاي اداري مانند تايپ يا نقشه ‎كشي مي ‎توان به جاي استفاده از مانيتورهاي رنگي، از مانيتورهاي تك رنگ سياه و سفيد (CRT: Cathode Ray Tube ) استفاده كرد. مانيتورهاي تك رنگ نسبت به مانيتورهاي رنگي 35 تا 50 درصد كمتر انرژي مصرف مي ‎كنند.
• ميزان وضوح و دقت صفحة مانيتور كامپيوتر (Resolution ) را متناسب با نياز كاري خود انتخاب كنيد. افزايش ميزان وضوح نمايش يك كامپيوتر رنگي باعث افزايش توان مصرفي به ميزان 22 درصد در هر اينچ مربع از صفحة نمايش مي ‎شود.
• مصرف ويژة انرژي دستگاه ‎هاي كپي (مصرف انرژي به ازاي واحد كاري) از هر وسيلة اداري ديگر بيشتر است. هنگام كپي گرفتن حتي ‎الامكان از هر دوروي كاغذ استفاده كنيد. اين كار هزينة انرژي، هزينة كاغذ و ضايعات كاغذي را كاهش مي ‎دهد. توجه داشته باشيد كه انرژي مصرفي براي توليد يك برگ كاغذ به مراتب بيشتر از انرژي مصرفي براي كپي گرفتن از يك برگ كاغذ است.
• دستگاه فكس خود را از نوع جوهرافشان انتخاب كنيد. مصرف انرژي دستگاه ‎هاي فكس جوهرافشان در حالت آماده باش (Standby ) خيلي كم است و به علاوه نسبت به دستگاههاي فكس ليزري 90 درصد كمتر انرژي مصرف مي ‎كنند.
• از هر دو روي كاغذها براي تايپ پيش ‎نويس، كپي و پرينت اوليه استفاده كنيد. توليد هر برگ كاغذ به طور متوسط به حدود 20 وات ساعت انرژي نياز دارد. بديهي است استفاده از هر دو روي كاغذ باعث صرفه ‎جويي در انرژي مورد نياز براي توليد كاغذ (از ديدگاه كلان) و كاهش هزينة تأمين كاغذ مي ‎شود.
• پيش ‎نويس نامه ‎هاي تايپ شده، نقشه ‎ها و گزارش ‎ها را حتي ‎الامكان بر روي صفحة كامپيوتر تصحيح نماييد. گرفتن پرينت و انجام اين تصحيحات بر روي كاغذ، مصرف انرژي و هزينه ‎ها را دو برابر مي ‎كند.
• در صورت امكان به جاي پست كردن نامه يا فكس كردن آن از پست الكترونيكي (E-mail ) استفاده كنيد.
• برنامة جامعي براي بازيافت مواد در سازمان اداري / تجاري خود تنظيم كرده و آنرا به اجرا درآوريد.
• در صورت امكان از محصولات ساخته شده از مواد بازيافتي استفاده كرده و ديگران را نيز به اين كار تشويق نماييد. اين كار به توسعة صنعت بازيافت مواد و صرفه ‎جويي در هزينه ‎ها و انرژي كمك مي ‎كند.
• چنانچه مشترك (رايگان) نشريه ‎اي هستيد كه مورد استفادة كاري شما قرار نمي ‎گيرد، درخواست نماييد كه نام شما از فهرست مشتركين حذف شود. به همين ترتيب در انتخاب مشتركين (رايگان) نشرية خبري يا تبليغاتي سازمان اداري / تجاري خود دقت كنيد. متأسفانه توزيع بلااستفادة بسياري از نشريات خبري و تبليغاتي در كشور ما امري رايج شده است.
• با مشاركت ساير همكاران و به منظور نظارت بر مصارف انرژي و بهينه ‎سازي مصرف در سازمان اداري / تجاري خود، يك واحد يا ستاد انرژي تأسيس كنيد. توجه داشته باشيد كه حتي اگر اين واحد يا ستاد انرژي به صورت غيررسمي و در چارچوب فعاليت ‎هاي جانبي نيز وجود داشته باشد، نتايج قابل ملاحظه ‎اي در صرفه ‎جويي مصرف انرژي خواهد داشت.
• از ميان كاركنان، فردي را كه آگاه، فعال، قابل دسترس و مورد قبول و احترام ساير كاركنان باشد بعنوان مسئول يا مدير واحد انرژي انتخاب نماييد.
• همكاران خود را از ميزان مصرف انرژي و هزينه ‎هاي مربوط به آن در سازمان اداري/ تجاري خود آگاه كنيد.